Vier ontdekkingen over fietsen en files

Meer gebruik van de fiets staat bijna synchroon aan minder files. Wie veel leest over fietsen en files komt vanzelf tot deze conclusie.

Waarom blijven we dan allemaal massaal de (vervuilende) auto gebruiken? En hoe zorgen we ervoor dat meer mensen de fiets pakken in plaats van de auto? De vier ontdekkingen over fietsen en files:

Fietsen doe je niet voor de snelheid

Uit enquêtes van fietsverenigingen in Nederland en OV-metingen blijkt dat mensen niet de fiets pakken om zo snel mogelijk van A tot B te komen. De fietser is op zoek naar een moment van ontspanning of tijd om na te denken. Goed fietsbeleid draait niet om tijdwinst, maar om een waardevolle beleving. Als fietsen een fijne beleving wordt, dán laat men de auto staan. Niet als we ons snel willen verplaatsen: dat wint de fiets nooit van de auto of trein.

Daarnaast is fietsen bijzonder goed voor onze hersenen. Ben Feringa, winnaar van de Nobelprijs voor de Scheikunde in 2016, werd door een journalist van het NRC gevraagd wanneer hij ‘zijn moleculen’ verzon. Feringa: ‘Ik puzzel veel uiteraard. Ik geef colleges. Ik schrijf subsidieaanvragen. Ik heb meetings, discussies met studenten en promovendi. Mijn tijd is beperkt.’ Wanneer heeft hij dan zijn denkmomenten? Feringa: ‘Op de fiets bijvoorbeeld. Ik fiets elke dag naar mijn werk, van Paterswolde naar Groningen. Dat is veertien kilometer. En ’s avonds weer terug.’

De file is niet het probleem

Politici en media waarschuwen voor toenemende files, het dichtslibben van wegen en de gevolgen hiervan voor de economie. Uiteindelijk zijn files niet meer dan reistijd voor reizigers, maar ook het gevolg van talloze andere beslissingen. Om dit te begrijpen moet je je bewust worden van het feit dat de auto al een halve eeuw het denken over openbare ruimte bepaalt. Bereikbaarheid van de auto bepaalt waar bedrijven zich vestigen, en hoe verleidelijk is het dan om ’s ochtends de auto te pakken? Dat maakt het lastig om in andere oplossingen dan auto-oplossingen te denken.

De fiets verdient meer waardering

Voor Nederlanders is het moeilijk om te zien wat fietsen bijzonder maakt. We fietsen al zo lang en veel dat het nauwelijks nodig lijkt er speciale (politieke) aandacht aan te geven. Intussen kwam er in Vlaanderen wél een resolutie door het parlement die de fiets als volwaardig vervoermiddel bestempelt, en zet daarmee de fiets op de eerste plaats in haar mobiliteitsvisie. Zal ons land volgen?

Files oplossen begint in het centrum

Waar verwachten we de ergste file? Rondom de plekken waar de meeste mensen op weg naartoe zijn: het centrum van (grote) steden. Daarnaast heeft elke grote stad een verdichtingsopgave: meer mensen laten wonen op hetzelfde oppervlak. In de stad is er geen ruimte voor extra auto’s en autowegen. Mensen verplaatsen zich makkelijker en prettiger te voet, op de fiets en met het ov. Het gebruik van het openbaar vervoer in combinatie met de fiets in de stad groeit ieder jaar. Maar dit kan nog veel verder groeien. Deelauto’s en deelfietsen kunnen het tekort aan ruimte op straat tegengaan. Los je de autodrukte in de steden op, dan wordt de drukte er naar toe ook langzaam op.