Het verhaal van: Sharon

“Blijf benaderbaar. Mensen schrikken als ze merken dat iemand doof is. Loop er niet voor weg, maar improviseer wat.”

20Hertz, de frequentie waarop voelbaar geluid hoorbaar wordt, is de naam van Sharons dansgezelschap in oprichting. Treffender kon de naam niet zijn. Ze zijn een gezelschap voor en door mensen met een auditieve beperking. En wie muziek niet, of minder goed, kan horen, moet hem voelen. In haar choreografieën combineert Sharon dans – vaak urban, street en hiphop – met gebarentaal, lichteffecten en visuele elementen, lage trillingen en innerlijk ritme. Zo maakt ze ritme, voelbaar, zichtbaar en tastbaar.

Vertel eens over je beperking. Wat heb je? Hoe kwam je erachter? Wat merk je ervan?

Als baby had ik al een chronische middenoorontsteking. Mijn oor barstte van het vocht en stond constant onder druk. Vele operaties volgden. De ontsteking tastte ook mijn schedelbasis aan. Tijdens de laatste twee operaties, in Aken toen ik zestien was, is alles vervangen. Vroeger hoorde ik zo’n twintig procent. Inmiddels meer. Ik heb permanente buisjes en moet om de zoveel maanden ter controle naar het ziekenhuis. Ik hoor harde muziek als in een klankkast. Een beetje alsof ik in een vliegtuig zit. Niet alleen mijn gehoor, maar ook mijn evenwichtsorgaan is verstoord. Blijkbaar heeft mijn lichaam zich in de loop der jaren erop aangepast, want zowel dans als gehoorproblemen hebben altijd in mijn leven gezeten.

Wat deed het in eerste instantie met je? Hoe zag je leven ‘ervoor’ eruit?

In mijn geval is er geen ‘ervoor’. Het is altijd zo geweest. Ik heb ermee leren leven en werken. Ik ervaar zelf helemaal geen beperking; vind dat ook een moeilijke, stigmatiserende term. In het dagelijks leven ondervind ik geen hinder meer. Mijn aandoening heeft me er ook nooit van weerhouden mijn droom achterna te gaan en professioneel danseres, choreograaf en danslerares te worden. Op de dansacademie had ik er natuurlijk weleens last van. In de danswereld zit je dag in dag uit in te harde muziek. Ik voelde me altijd bezwaard om er wat van te zeggen. Wist nooit goed hoe.

Vertel eens wat meer over jezelf. Wie ben je? Wat doe je? Wat drijft je?

Met een gebroken been houden mensen rekening. Gehoorproblemen hebben ze niet door. Ik heb geen zin om mijn medische situatie constant uit te moeten leggen. “Hoe moet dat zijn voor iemand die helemaal niks hoort?”, vroeg ik me af. Dat werd mijn afstudeeronderzoek. En ik besloot er een documentaire over te maken. De hoofdconclusie van mijn onderzoek is dat Nederland mijlenver achter ligt. Ons land telt anderhalf miljoen dove en slechthorende mensen; een behoorlijk deel nog onder de vijftig jaar. Maar scholen en instanties zijn er totaal niet op ingericht. Gebarentaal is pas in 2021 erkend als officiële taal. Ik vind dat iedereen op basisniveau gebaren moet beheersen. Niet alleen om te communiceren met mensen met gehoorproblemen. Gebaren zijn universeel.

Mijn afstudeeronderzoek bracht me op het idee om een voorstelling met gebarentaal op te voeren. Gebaren werden een belangrijk element in mijn werk. Net als visuele effecten en lage trillingen. Ik probeer anderen te laten voelen hoe ik geluid ervaar. Dat gaan we ook met 20Hertz doen. 20Hertz zet zich 100% in om de kloof tussen horende, slechthorende en dove mensen te verkleinen. Iedereen is welkom! Afgelopen weekend organiseerden we een workshop voor dove, slechthorende en horende dansers. Er kwamen mensen uit het hele land op af. Horende mensen maken weinig oogcontact. Daarom draaide één van de oefeningen bijvoorbeeld om echt oogcontact maken.

Wat kunnen anderen van je leren?

Ten eerste dat je je gehoor niet voor lief moet nemen. Ga er wat zorgvuldiger mee om. We groeien op met lawaai. En iedereen doet alsof dat gewoon is.

Ten tweede: stel jezelf open voor anderen. Kijk eerst naar de persoon. Focus niet op de beperking. Luister naar elkaar; in welke vorm dan ook. Ik probeer altijd weg te blijven van de term ‘beperking’. Het is onnodige framing. Moet ik het toch duiden, dan zet ik de mens eerst: ‘mensen die doof of slechthorend zijn’ dus.

Wat wil je ons nog meegeven?

Blijf benaderbaar. Mensen schrikken als ze merken dat iemand doof is. Loop er niet voor weg, maar improviseer wat. Articuleer. Praat met je handen. Als je wegloopt, sluit je de ander uit. Ga gewoon het gesprek aan. Misschien ontstaat er wel iets super leuks. Het is eigenlijk net als dansen. Dansen is ook een manier om jezelf uit te drukken zonder te praten. En op dansen hoeft ook geen sticker met goed of slecht. Iedereen kan het.